Notice: Undefined index: title in /home/hawassao/public_html/subpage_articles.php on line 174
Notice: Undefined index: title in /home/hawassao/public_html/subpage_articles.php on line 176
Notice: Undefined index: title in /home/hawassao/public_html/subpage_articles.php on line 216
Notice: Undefined index: title in /home/hawassao/public_html/subpage_articles.php on line 218
ሽፈራው ወይም ሽፈሬ ተክል
ሽፈራው ወይም ሽፈሬ ተክል (Moringa Oleifera)
ሽፈራው ወይም ሽፈሬ ትንሽ ሆኖ በፍጥነት የሚያድግ ቅጠል አርጋፊ ዛፍ ቁጥቋጦ ሲፍሆን፣ ሲያድግ ከፍታው እስከ 12 ሜትር ይደርሳል። መሰረቱ ከሕንድ ነው። እንጨቱ ለስላሳ ሲሆን፣ ጥልቅ ስር አለው። በደንብ የሚያድገው የሙቀቱ መጠን ከ26 እስከ 40 ዲግሪ ሴንቲግሬድ፣ የአመቱ ዝናብ ከ500 ሚሊ ሜትር ሲበልጥ እና ከፍታው ከ1000 ሜትር በታች ሲሆን ነው። የሚፈለፈል ፍሬ ቢያፈራም፣ የጥራጥሬ እህል ዘር አይደለም።
ሞሪንጋ ኦሊፌራ
ሞሪንጋ ስቴኖፔታላ (Moringa Stenopetala) በኢትዮጵያ እና በኬኒያ በ2000 ሜትር ከፍታ ድርቅን በመከላከል የሚያድግ ሲሆን፣ ከሞሪንጋ ኦሊፌራ ጋር በጣም የተለያየ ነው። ቅጠሎቹና የሚያፈራው ዘር ትልልቅ ሲሆን፣ ተቀራራቢና ተመሳሳይ ንጥረ ነገሮች እንዳላቸው ይታሰባል።
ሞሪንጋ ስቴኖፔታላ
ዛፉ በፍጥነት የሚያድገው ከዘሩ ወይም ከተቆረጠው ተክል ሲሆን፣ በማይረባ አፈር ላይ እንኳን የበቅላል። ዛፉ ሲያድኛ ሲቆረጥ ብዙ ቅጠሎች ያወጣል። ምግብነቱ በጣም ጠቃሚ ነው። ቅጠሎቹ ለቫይታሚን ኤ፣ ቢ፣ እና ሲ ምንጭ ናቸው። ብዙ ማእድናትን ሲይዙ በተለይ በካልሲየም፣ በብረት፣ በፎስፎረስ እና በፕሮቲን የበለፀጉ ናቸው።
ጎመን መሰል ተቀቅሎ ከሚበላ ቅጠል (spinach) የብረት ማእድን ይዘታቸው 3 እጅ ሲበልጥ፣ ቫይታሚን ኤ ካለበት ካሮት ደግሞ በ4 እጅ ይበልጣሉ። በሴኔጋል የምግብ እጥረት ለመቋቋም የሽፈራው ቅጠል ዱቄት በተለይ ለልጆች በጣም ስኬታማ ነበር። በትኩሱ ሊበሉ ወይም ሲያድጉ ደርቀውና ተወቅጠው ሲቀመጡም ሊበሉ ይችላሉ። መኸሩም በድርቅ ወራት ወይም ሌሎች አትክልቶችም ሌሎችም አትክልት ባሉበት ወቅት ሊሰበሰብ ይችላል።
የሽፈራው ቅጠል ዱቄት ለማዘጋጀት ቅጠሉን ሰብስቡና ለ3 ቀናት ከተቻለ ጥላ ስር አድርቁት። በፀሃይ ብርሃን የቫይታሚን ኤ ይዘታቸውን ያጣሉ። ውቀጡና እንጨቱን ለማስወገድ በወንፊት ንፉት። ከዚያም አየር በማያስገባ መያዣ በጨለማ ቦታ አስቀምጡት።
የዚህ ቅጠል ዱቄት በሩዝ፣ በሌላ እህል ውስጥ፣ በስጎ፣ በጁስና በማንኛውም ውስጥ ሊጨመር ይችላል። በምግብ እጥረት ለሚሰቃዩ ልጆችና በሌላ የጤና ችግር አንድ ማንክያ በምግብ ውስጥ በቀን 3 ጊዜ መጨመር ይችላል። የተፈለፈለውም ሊበላ ይችላል። ለጋ በሆነ ጊዜ በኣጫጭር ተቆራርጦና ተቀቅሎ እንደ አደንጓሬ ሊበላ ይችላል። ትልልቅ ሲሆን ቀቅሎ ስጋውን (ቡጡንና) ዘሩን በመፈልፈል መለየት። ትልቅ ሲሆንና ሲያረጅ ፍሬው ብቻ ማለትም ሽፈራው አተር የሚባለውን በዘይት ጥበሱና እንደ ኦቾሎኒ ብሉት። አበቦቹ እንዳሉ መበላት ሲችሉ ወይም ሻይ ለማፍላት ሲጠቅሙ የጥሩ ማር ምንጭም ናቸው።
ደርቆ የተፈጨ የሞሪንጋ ዱቄት
የመድሃኒት ጥቅም
ሁሉም የተክሉ ክፍሎች ሥሩ፣ ልጡ፣ ግንዱ፣ ቅጠሉ፣ አበባውና የተፈለፈለው የህክምና እሴት አላቸው። መጠነኛ በሽታ ተከላካይ መድሃኒት ሲሆን፣ በሽታው በጀመረበት ወቅት አካባቢ ውጤታማ ነው። ለሚከተለው ህክምና ይጠቅማል።
- ቅጠሉን መብላት ለምግብነት ብቻ ሳይሆን ተቅማጥንም ይፈውሳል። የጡት ወተት መጠንን ይጨምራል። የደም ማነሰንና አልሰርን ሁሉ ይፈውሳል። ለካንሰር ህሙማን ይረዳል።
- ለስኳር በሽታ - ከቅጠሉ የተፈላ ሻይ በቀን ውስጥ ደጋግመው ይጠጡ።
- የሰውነት መገጣጠሚያ ለሚያሳምም በሽታ፣ ለሆድ መታወክ፣ ለሪህ በሽታ የሽፈራው ዘር ዘይት ጠቃሚ ነው።
- ስሮቹ መራራ እና ሰውነትንና ሳንባን አነቃቂ ናቸው። ያስቀምጣል፣ የሽንትን መጠን ይቸምራሉ። ደምንም ያበለፅጋሉ። ቁስለትን ይፈውሳሉ፣ የደረት ቁስለትን የመተንፈሻ አካል እመምንና ኪንታሮትን እንዲሁም የምግብ ፍላጎትን ይረዳል።
- እቆዳ በሽታና እከክ:-
- ዘሩን ወቅጦ ውሃ በመጨመር ሙቅ ይስሩ
- ስሩን ቀቅሉት ወይም የቅርንጫፉን ልጣጭ እና ፈሳሹን በቁስለቱ ላይ ያድርጉት
- አዲሱን ቅጠል ውቀጡና ፈሳሹን ቁስሉ ላይ ጭመቁት
- ለጥርሥ ህመም - አዲሱን ሥር ውቀጡና በህመሙ ላይ ያድርጉት
- ቁስል - አዲሱን ቅጠል ውቀጡና ወይም ቁራጭ ልጡን ወይም ቅርፊቱን ውሃ ጨምሩና ለ10 እስከ 20 ደቂቃ አፍሉት። ከዚያም በቀጥታ ቁስሉ ላይ ያድርጉት።
- ያበጠ የደም ውስጥ እጢ (swollen lymph gland) እና ሰንበር - ቅጠሉን ወይም ልጡን ውቀጡና በሙዝ ቅጠል በመጠቅለል ከሰል እሳት ላይ ያኑሩት። ሲሞቅም ህመም ላይ ያድርጉት።
- ለጉንፋን - አበባውን በሙቅ ውሃ ውስጥ ለ5 ደቂቃ ዘፍዝፉትና እንዳስፈላጊነቱም ይጠጡት።
- የሪህ በሽታ
- አዲስ ቅጠል ውቀጡና ህመም በሚሰማዎት ቦታ ላይ አድርጉት
- ጥቂትፍሪዎች ቁሉና በመፍጨት ከአትክልት ዘይት ጋር መደባለቅ፣ ከዚያም ህመሙ ላይ ማድረግ
ለኤርሻ ያለው ጥቅም
- ለደን ጥናት - ሽፈራው ለንፋስ መከላከያና አጥር እጅግ ጠቃሚ ነው። ከተቆረጠ በኋላም በፍጥነት ያድጋል።
- ለእንስሳት ድርቆሽ - የሽፈራው ቅጠሎች እስከ 40% አመጋገብን ሊይዙ ይችላሉ። ወተትንም እንደሚያበዙ ይነገራል።
- ማዳበሪያ - ዘይቱ ከወጣ በኋላ የሚቀረው የዘሩ ኬክ ወይም ውሃን ማጣራት ስራው መልካም ማዳበሪያን ይሰጣል
- ሽፈራው እንደ አረንጓዴ ፍግ ሊጠቅም ይችላል።
ምንጭ
የተፈጥሮ መድኃኒት ሕክምና በምድር ወገብ ሞቃታማ አካባቢ (በዶ/ር ዲቴር ሹሞል ፤ ትርጉም:- በተሾመ ነጋሽ ካሣየ )